Jonathan Beale
BBC News Savunma Muhabiri
Başbakan, ortak teşebbüsün İngiltere’de binlerce şahsa istihdam sağlayacağını ve güvenlik işbirliğini de geliştireceğini söyledi.
Üç ülke, gelecek jenerasyon savaş uçağının 2030’ların ortasında kullanıma girmesini hedefliyor. Yeni tip savaş uçağı böylelikle Tayphoon (Tayfun) tipi savaş uçaklarının yerini alacak.
Yeni savaş uçağının İngiliz Tempest ve Japon FX savaş uçaklarının özelliklerini bir ortaya getireceği de açıklandı. Yeni uçak, en gelişmiş silah sistemlerine de sahip olabilecek.
Jeti geliştirmek üzere çalışmalara başlandı bile. Gelişmiş sensörler kullanarak saklılık içinde çok sürat yapması planlanan savaş uçakları, pilotların çok baskı altındayken ya da tıpkı anda birden çok karar vermesi gerektiği durumlarda yapay zeka kullanarak pilota tekliflerde bulunacak, yani bir nevi asistanlık yapacak.
Uçağın gerektiği durumlarda bir pilotun yönlendirmesi olmadan uçabilmesi ve hipersonik füze de fırlatabilmesi hedefleniyor.
Ancak bu kadar gelişmiş bir savaş uçağını geliştirmek bir epey değerli olacak. Örneğin F35, Pentagon’un bugüne kadar başlattığı en kıymetli projeydi ve ABD, kendisine proje ortakları bulmuştu.
Projeye iştirak artabilir ve üç ülke, daha fazla ülkeyi üretime ortak edebilir.
ABD, Fransa, Almanya ve İspanya, kendi gelişmiş savaş uçakları üzerinde halihazırda çalışıyor.
Proje, İngiltere için yalnızca savunmayla ilgili değil; birebir vakitte ekonomik değeri olan bir adım. Yeni bir savaş uçağı üretiminin binlerce şahsa kalıcı istihdam sağlaması ve daha fazla silah ihracatına kapı açması umuluyor.
Sunak, Cuma günü bir merasimle açılışını yapacağı projeyle ilgili “Birleşik Krallık’ın güvenliği, hem bugün hem de gelecek kuşaklar için, bu hükümetin çok büyük kıymet verdiği öncelikli bir mevzudur. İtalya ve Japonya’yla bugün ilan ettiğimiz milletlerarası işbirliği de bunu hedefliyor; ve bize Avrupa-Atlantik ile Hindistan-Pasifik güvenliğinin ayrılamaz olduğunu gösteriyor.” dedi ve ekledi:
“Tasarladığımız gelecek kuşak savaş uçağı bizi ve dünya genelinde müttefiklerimizi, dünyanın öbür savunma endüstrilerinden çok daha üstün olan savunma endüstrimizin gücünü kullanarak koruyacak; yeni iş alanı yaratacak ve hayat kurtaracaktır.”
İngiltere’de ana muhalefetteki Personel Partisi’nin savunma sözcüsü John Healey, partisinin bu işbirliğine dayanak verdiğini açıkladı fakat pilotların eğitimine öncelik verilmesinin değerli olduğunu söyledi.