Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğünce hazırlanan Bölgesel Kalkınma Mecmuası’nın tanıtım toplantısına katıldı.
Bakan Varank, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde düzenlenen toplantıdaki konuşmasında, ülkelerin ortak amacının topyekun ve sürdürülebilir kalkınmayı yakalamak olduğunu söyledi.
Kalkınmanın ülkeler için üretimin, ulusal gelirin, ekonomik, siyasi ve toplumsal refahın artması manasına geldiğine işaret eden Varank, bu kapsamda bölgesel kalkınmanın da bilhassa Türkiye üzere gelişmekte olan ülkeler için çok değerli olduğunu bildirdi.
Varank, bölgesel kalkınmanın, ekonomik ve toplumsal yapıyı güzelleştirerek kaynakların aktif dağıtılmasına ve bölgeler ortasında refah düzeyi farkının azaltılmasına imkan sağladığına dikkati çekerek, “Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde, 20 yıl üzere bir ülke tarihi açısından kısa sayılabilecek periyotta Cumhuriyet tarihinin tamamında atılmamış adımları atmak, görülmemiş kalkınma ataklarını hayata geçirmek bizlere nasip oldu. Eğitimden sıhhate, endüstriden teknolojiye, ulaşımdan kentleşmeye birçok alanda önemli atılımlar gerçekleştirdik” dedi.
Varank, uzman takımlarla birlikte alana inerek, lokal yönetimler, vatandaşlar, bölüm temsilcileri, sivil toplum kuruluşları ve öteki tüm paydaşlarla iş birliği yaparak öncelikle gereksinimleri belirlediklerini lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Bölgelerimizin potansiyelini harekete geçirmek için ağır mesai harcıyoruz. Bugüne kadar kamu, sivil toplum ve özel daldan 25 bine yakın kalkınma odaklı projeye 15 milyar liranın üzerinde takviye sağladık. Hangi politikayı, nasıl uygulayacağınız ne kadar değerliyse bunu nerede uygulayacağınız da bir o kadar kıymetli. Bu doğrultuda, Türkiye’de yapılmış en kapsamlı araştırmalardan birisi olan ‘Türkiye’de Kentsel ve Kırsal Yerleşim Sistemleri Araştırması’nı’ Bakanlık olarak hayata geçirdik.”
Yine mekansal odaklı yapılan tahlillerden bir başkasının de Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırmaları (SEGE) olduğuna işaret eden Varank, SEGE’de de bölgelerin, vilayetlerin ve ilçelerin sosyoekonomik gelişmişliklerini istatistiksel data tahliliyle ölçüp karşılaştırdıklarını söz etti.
22 ÜNİVERSİTE İHTİSASLAŞTI
Söz konusu araştırma ve programlarını hayata geçirirken iş birliği yaptıkları kurumların başında da üniversitelerin geldiğini belirten Varank, strateji ve planlama çalışmalarında üniversitelerin birikiminden azami düzeyde istifade ettiklerini anlattı.
Varank, 2016’da “Üniversitelerin Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması Programı”nı başlattıklarını anımsatarak, bu kapsamda sıhhat teknolojilerinden ormancılığa, makine ve imalat teknolojilerinden dokumacılık, dericilik ve seramiğe kadar farklı alanlarda şu ana kadar 22 üniversitenin ihtisaslaştığını lisana getirdi.
Bakanlık tarafından hayata geçirilen Teşebbüsçü Bilgi Sistemi’ne (GBS) de değinen Varank, bunun kamu kurum ve kuruluşlarının kendi vazifeleri kapsamında topladıkları idari kayıt bilgilerinden oluşan bir bilgi sistemi olduğunu bildirdi.
Varank, bu sistemde 3 milyonu aşkın şirketin 8 farklı kurum bünyesindeki 500’den fazla başlığa ilişkin verisinin bulunduğu bilgisini vererek, GBS ile araştırmacılara ekonomik, sektörel, bölgesel ve aktiflik ölçümüne yönelik muteber bilgilerin bulunduğu muazzam bir bilgi kaynağı sunduklarını anlattı.
Halihazırda ulusal ve memleketler arası çok sayıda kurum, kuruluş ve araştırmacının yayımladıkları makalelerde, raporlarda ve yapıtlarda GBS’yi kaynak olarak kullandığını belirten Varank, tüm akademisyenlerin Bakanlık yerleşkesinde bulunan Çalışma ve Araştırma Merkezindeki mikro bilgileri kullanarak çalışmalar yürütebileceğini söyledi.
“DERGİ, BÖLGESEL KALKINMA ALANINDA ÇALIŞANLAR İÇİN REFERANS KAYNAK”
Varank, bölgesel kalkınma alanında hem masada hem de alanda epey ağır bir mesai harcadıklarına işaret ederek, “Bölgesel Kalkınma Mecmuamız, bölgesel kalkınma alanında çalışan ya da çalışmayı düşünen araştırmacılarımız için adeta bir referans kaynak olarak hizmet edecek. Şu an makaleler toplanmaya başlandı. Birinci sayıyı arkadaşlarımız ocak ayında yayınlamayı düşünüyor” diye konuştu.
Dergide bölgesel kalkınmanın ekonomik, toplumsal ve çevresel farklı boyutlarını içeren makalelere yer verileceğini vurgulayan Varank, mecmuanın açık erişimli ve hakemli olarak üçer aylık periyotlar halinde yayımlanacağını lisana getirdi.
“HER PLATFORMDA İKİ YÜZLÜLÜKLERİNİ ONLARIN YÜZLERİNE VURUYORUZ”
Varank, dünyanın bir türbülanstan geçtiğini ve ülkelerin rotalarını şaşırmamak için farklı siyasetleri hayata geçirdiğini kaydederek, bu kapsamda bölgesel kalkınmanın da dünyanın odaklandığı alanlardan biri olduğunu bildirdi.
Ülke olarak dünya genelindeki otomasyon, Sanayi 4.0, yeşil iktisat, sürdürülebilir ve döngüsel iktisada yönelik yol haritalarını belirlediklerine ve gerekli önlemleri aldıklarına işaret eden Varank, bilhassa özel bölüm manasında Türk müteşebbislerin farkındalığının çok yüksek olduğuna dikkati çekti.
Varank, Türkiye’nin yenilik ve dönüşüm için uğraş gösterdiği bu devirde, Batı’nın ortaya koyduğu birtakım kuralları kendisinin ne kadar kolay çiğneyebildiğinin herkes tarafından görüldüğünü belirterek, şu değerlendirmede bulundu:
“Yeşil dönüşümle ve iklim değişikliğiyle ilgili en kıymetli bahislerden biri karbon salınımı. Biz yıllarca Avrupa Birliği (AB) ile ‘Siz bu kömür santrallerini kapatacak mısınız, kapatmayacak mısınız?’ tartışması yaptık. Bize parmak salladılar, ‘Bu kömür santrallerini kapatmanız lazım, bunların etrafa tesiri çok fazla’ dediler lakin bugün geldiğimiz noktada AB ülkeleri kendi kömür santrallerini tekrar açmaya başladılar. Demek ki sıkıntı oyunu bozuyormuş. Bu manada biz kendimizi güncelliyoruz, iklim değişikliğiyle ilgili önlemleri alıyoruz lakin bunu birileri bize söylediği için değil, ülkemiz bunları hak ettiği için yapıyoruz. Her platformda bu iki yüzlülüğü onların yüzlerine vuruyoruz.”
Varank, vaktinde nükleer gücün “Çok tehlikeli bir enerji” çeşidi olarak nitelendirildiğini hatırlatarak, AB’nin artık nükleer enerjiyi pak olarak kabul etmeye başladığını bildirdi.
AR-GE İSTATİSTİKLERİ
İktidara geldikleri yıldan bu yana Türkiye’de AR-GE ve araştırma ekosistemini adeta sıfırdan inşa ettiklerini vurgulayan Varank, katma kıymetli üretimin anahtarının araştırma ve inovasyondan geçtiğinin farkında olarak yatırım yaptıklarını aktardı.
Varank, iktidara geldiklerinde Türkiye’de kağıt üstünde 2 teknopark olduğunu ve buralarda yalnızca 650 çalışan bulunduğunu tabir ederek, bugün ülke genelinde 94 teknopark ve 80 bin araştırmacının buralarda AR-GE faaliyetleri yürüttüğünü anlattı.
Türkiye’nin sıfırdan nasıl bugünlere gelindiğinin TÜİK’in bugün yayınladığı AR-GE’ye yönelik istatistiklerine bakarak görülebileceğine dikkati çeken Varank, şunları kaydetti:
“Gayrisafi yurt içi AR-GE harcaması 2021 yılında bir evvelki yıla nazaran 26 milyar 965 milyon lira artarak 81 milyar 922 milyon liraya yükseldi. Bir evvelki yıla nazaran AR-GE harcamalarının gayrisafi hasıla içindeki oranı 1,09’dan 1,13’e çıktı. Biz 2002 yılında ülkeyi teslim aldığımızda AR-GE harcamalarının ulusal gelire oranı binde 5’ti. Bugün ise AR-GE harcamalarını 2 kat artırdık. Sağlıklı olan özel bölümün bu alanlara daha çok yatırım yapması. 2002’de AR-GE harcamalarının yalnızca yüzde 35’ini özel dal yaparken bugün Türkiye’deki AR-GE harcamalarının yüzde 70’ini özel dal gerçekleştiriyor. İşte bu da bize gerçek yolda olduğumuzu gösteriyor. Tekrar tam vakitli AR-GE işçisi sayısına baktığımızda 2002’de Türkiye’de tam vakitli AR-GE alanında istihdam edilen vatandaşlarımızın sayısı 29 bindi, bugün 221 bin tam vakitli araştırmacı ülkemizde emek harcıyor. Geçen seneye nazaran bile 21 binlik artış var.”