BURSA (İGFA) – Mevcut koşullarda üreticilerin ayakta kalmasını sağlayan en değerli ögenin üretilen eserin bir kısmının ihraç edilmesi olduğunu kaydeden UYMSİB İdare Konseyi Lideri Prof. Dr. Senih Yazgan, “Bu devirde ihracatın yasaklanması üretimden kaçışı hızlandıracak, ihracat pazarlarının kaybedilmesine de yol açacaktır. Hemen bu karardan geri dönülmeli” dedi.
Tarım Bakanlığı, Besin Denetim Genel Müdürlüğü’nün 02 Mart 2023 tarihinde yayınladığı bir yazı ile sarsıntı bölgesindeki besin arz güvenliği sağlanması emeliyle kimi ziraî eserlerin ihracatına getirilen kısıtlamalar üreticileri şad etmedi. Tıpkı yazıda son günlerde piyasalarda domates fiyatlarındaki artış münasebet gösterilerek, domates ihracatının da 14 Nisan tarihine kadar yasaklandığının belirtilmesi üzerine üretici ve ihracatçılar alınan kararının kesime ziyan vereceği görüşünde.
Kararı pahalandıran Uludağ Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği (UYMSİB) İdare Heyeti Lideri Prof. Dr. Senih Yazgan, kararın üreticiler, ilgili bölümler ve ihracatçılarla bilgi paylaşılmadan alınmasını gerçek bulmadıklarını belirterek, “Acilen bu karardan geri dönülmeli. İhracatın yasaklanması yerine firmaların ihracat kapasitesi oranında ihracat kotası konularak üreticilerimizin ve elde edilmiş olan pazarların korunması sağlanmalı. Aksi halde geri dönüşü olmayan yaralar açılacak” açıklamasını yaptı.
İhracatın yasaklanması üretimden kaçışı hızlandırır
Tek ekim domates üretiminin çok yüksek hasat periyodunda olduğunu ve mevsimsel olarak havaların da ısınmasıyla domates üretim ölçülerinin çoğalacağını söyleyen Yazgan, “Üretimde artan girdi maliyetlerine bağlı olarak 1 kg domates çıkarsız yaklaşık 8-10 TL’dir. Bu sayıya hasat personelliği, paketleme, nakliye ve öteki girdiler eklendiğinde üreticilerimizin eserlerini piyasaya arz edeceği sayılar ortaya çıkacak. Oluşan bu maliyetler karşısında üreticilerimizi ayakta tutabilecek tek alternatif, üretilen eserin bir kısmının ihraç edilmesidir. Bu periyotta ihracatın yasaklanması üretimden kaçışı hızlandıracak, ihracat pazarlarının kaybedilmesine de yol açacaktır. Bu durumun ardından, nisan ve mayıs aylarında mevsim normallerinin altında üretim ölçüsü olacağı üzere, üreticilerin ağır ziyanlarının yanı sıra fiyatlarda mevsim kurallarının üstünde olacaktır” dedi.
Elde edilen pazarların bir günde kaybedilmesi kelam konusu
Deprem felaketinden dolayı ağır tahribat gören Hatay, Adıyaman bölgesinden gelen ihracat paketleme konutlarında ve seralarda toplama faaliyetlerinde on binlerce emekçinin istihdam edildiğini vurgulayan Yazgan, yaralara bir nebze de olsa merhem olunduğunu tabir etti. Alınan karar sonucunda, ihracatçı firmaların işletmelerinden personellerini çıkarmak zorunda kalacağını ve ağır olan yaraların uygunca artacağının altını çizen Yazgan, kelamlarına şöyle devam etti:
“Uzun uğraşlarla kazanılan memleketler arası pazarlarımızda en değerli beklenti, tedarikçi ülkelerin sürdürülebilir arzının olmasıdır. Bu kararla elde edilen pazarların bir günde kaybedilmesi kelam konusu. Kaldı ki, rakibimiz olan başta İspanya, Yunanistan, Fas, Tunus üzere ülkeler bu pazarlarımıza girdiklerinde yerimizi tekrar alabilmemiz mümkün olmayacak. Bu pazarların kaybı bir sonraki yılın üretim planlamasını önemli etkileyecek. İhracat, 14 Nisan’da açılsa dahi yabancı zincir marketler diğer tedarikçi ülkelerle mutabakatlar yaparak taahhüt verecektir ve Türkiye için dönüşü uzun yıllar alacak. Ayrıyeten, rakip üretici ülkeler özel ve uzun vadeli mutabakatlar yapmadan eserlerini vermeyeceklerdir. Bağlayıcı olmak için durumu fırsata çevireceklerdir.”
Sektör ağır tahribat görecek, tahsilat kaybı olacak
Zincir marketlerin taahhütler altında olan Türkiye’deki ihracatçılara ve üreticilere ağır sorumluluklar yüklediğine dikkat çeken Yazgan, “İzin verildiğinde ihracat yapabilecek maddi güçteki ihracatçı firma sayısı önemli formda azalacak, kesim ağır tahribat görecek. Ayrıyeten devam etmeyen ticari faaliyetteki ticari alacaklarda önemli tahsilat kaybı olacak. Hâlihazırda, taahhüt edilmiş ve işletmelerde yabancı marketlere hazırlanmış eserlerin an itibariyle yasak kapsamına girmesi milyonlarla söz edilen pahaların kaybolmasına neden olacak” diye konuştu.